مالکیت اموال فرهنگی- تاریخی منقول زیرخاکی

نوع مقاله : نقدِ رأی محور

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه شاهد

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

10.22106/jcr.2019.95163.1200

چکیده

بخش مهمی از نهادهای حاکمیتی کشور در طی یک دهه اخیر به نحوی در موضوع «مالکیت اموال فرهنگی تاریخی منقول زیرخاکی» ورود کرده‌اند. هیئت ‌وزیران در سال 86 این اموال را در زمرۀ اموال عمومی و در مالکیت دولت تعریف نمود. مجلس نیز در همان سال قانون استفساریه ماده 26 قانون مدنی را مصوب نمود که در دو مرحله با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد و موضوع به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع گردید. از سویی با شکایت از مصوبه هیئت ‌وزیران، دیوان عدالت اداری نیز وارد موضوع شد و پس از اخذ نظر شورای نگهبان مصوبه را ابطال نمود. این موضوع منجر به بازتاب‌های مختلفی در حوزه میراث فرهنگی شد. بررسی دلایل ابطال مصوبه نشان می‌دهد موضوع مربوط به حفظ حقوق خصوصی افراد است و موضوع بررسی مالکیت دولت در اموال ملی و عمومی مورد عنایت نبوده است. تبیین ماهیت تصرفات دولت در این‌گونه اموال (اعم از اینکه مالک خصوصی داشته یا نداشته باشند)، در قوانین و مقررات موضوعه از اهمیت خاصی برخوردار است و ضرورت دارد تا این موضوع به صورت شفاف‌تر در قوانین و مقررات بیان گردد. از اصل 45 قانون اساسی موضوع مالکیت دولت بر این‌گونه اموال استنباط نمی‌شود و نظریه نگه‌داری، ولایت و حاکمیت برای دولت مطرح می‌گردد. در این مقاله سعی شده‌است زوایای مختلف موضوع مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها