توافق بر دادگاه صالح در قراردادهای بین المللی: توجیه و نقد رویه قضایی

نوع مقاله : نقدِ رأی محور

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

چکیده

مباحث حقوق بین ­لملل خصوصی عمدتا با ترجمه از کشورهای اروپایی وارد حقوق ما شده است. به طوری که در ابواب فقه مباحث خاصی درباره تعارض قوانین یا تعارض دادگاه­ها نمی­ توان یافت. نویسندگان بین ­الملل خصوصی نیز تحت تاثیر حقوق خارجی به نظریه ­پردازی و تبیین مطالب خود روی آورده ­اند. قدیمی بودن قواعد حل تعارض در قانون مدنی موجب ایستایی و رکود در ابعاد حقوقی روابط بین­المللی شده است. به طوری که جز در موارد استثنایی مانند ماده 27 قانون داوری تجاری بین­المللی، همان احکام قانون مدنی مصوب 1313 بر روابط حقوقی کنونی اجراء می ­شود. عدم همگامی حقوق با ضرورت­های اقتصادی و تجاری لطمات فراوانی بر بازرگانی بین ­المللی وارد می­ کند. بخصوص اینکه این قواعد حل تعارض در کشورهای مبدا که موضوع اقتباس قانونگذار ایران بوده است، دچار تحولات فراوان شده است. 
در بین مباحث اساسی بین ­الملل خصوصی یعنی تعارض دادگاه­ها، تعارض قوانین و شناسایی و اجرای احکام خارجی، تعارض دادگاه­ها بسیار بیشتر مهجور افتاده است. در حالی که قواعد تعارض دادگاه­ها در همه مباحث دیگر این رشته تاثیری قاطع دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1- نجادعلی الماسی، حقوق بین­ الملل خصوصی، (چاپ سوم، انتشارات میزان، 1384)، ص 343
2- محمود باقری، "حدود آزادی طرفین در تعیین صلاحیت قضایی بین­المللی"، فصلنامه حقوق، دوره 37، شماره 3، (پاییز 1386)، ص 36
3- پژوهشگاه قوه قضاییه، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران(حقوقی)، (اداره انتشار رویه قضایی کشور، اردیبهشت 1392)، ص 113
4- مهدی حدادی، "مقایسه مفهوم و کارکرد نظم عمومی در نظام حقوق بین­الملل با نظام­های حقوقی ملی"، نشریه حقوق خصوصی، سال هفتم، شماره شانزدهم،(بهار و تابستان 1389)، ص 162
5- عبدالله خدابخشی،مبانی فقهی آیین دادرسی مدنی و تاثیر آن در رویه قضایی، جلد اول، (شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1390)، ص144
6- مرتضی شهبازی­نیا، محمد عیسایی تفرشی، حسین علمی، "مفهوم نظم عمومی در حقوق بین­الملل خصوصی و جایگاه آن در داوری تجاری بین­المللی"، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 43، شماره یک، (بهار 1392)، ص 102
7- ناصرکاتوزیان، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، (چاپ دهم، انتشارات میزان، 1383)، ص 850
8- همایون مافی و رشید ادبی فیروزجایی، صلاحیت دادگاه­های ایران در قلمرو حقوق بین­الملل خصوص، نشریه دانش حقوق مدنی، سال سوم، پاییز و (زمستان 1393)، شماره 2
9- رضا مقصودی،"شروط صلاحیت قضایی در حقوق بین­الملل خصوصی"، مجله پژوهشنامه حقوقی، سال اول، شماره دوم،( 1389)، ص 150
10- https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/?cid=98